Safra Kesesi Hastalıkları

Safra Kesesi Nasıl Bir Organdır?

Safra kesesi, armut şeklinde bir organ olup karaciğerin altına doğru uzanmıştır. Ana safra kanalına küçük bir kanal aracılığı ile bağlanmıştır. Esas görevi, karaciğerin ürettiği safra sıvısının büyük bir kısmını depolamak ve yoğunlaştırmak, gerektiğinde kanal aracılığıyla ince barsağa göndermektir. Yaklaşık 50-60 ml hacminde olan safra kesesi safradaki su ve elektrolitleri on kat kadar konsantre hale getirir. Safra kesesi, bir aracı olarak görev gördüğünden yaşamın devamı için olmazsa olmaz bir organ değildir. Safra olmadığında karaciğer bu görevi yapmaya büyük ölçüde devam edebilecektir.

Safra Nedir?

Safra, karaciğer tarafından üretilen bir sıvı olup, yağlı gıdaların sindirimi için gerekli enzim ve diğer maddeleri içerir. Safra, ana safra kanalına salgılanır. Safra kesesinde bir miktar yoğunlaştırılır. Yemek yeme sonrası onikiparmak bağırsağından salgılanan kolesistokinin etkisiyle safra kesesi büzüşerek safrayı ana safra kanalı aracılığı ile onikiparmak bağırsağına boşaltır. Karaciğer günlük 1-2 litre safra üretir. Safra kanal basıncı ritmik kasılma ve gevşemelerle sağlanır.

Safra Kesesi Taşları Neden Oluşur, Nasıl Tedavi Edilir?

Safra taşı oluşumu biliyer sistemin en yaygın hastalığıdır. Safra kesesi içinde safranın konsantre artışı işlemi sırasında bazı hatalar meydana gelirse, safra kristalleşir, çamur ve taş oluşumu meydana gelir. Bu taşlar birkaç mm'den 2-3 cm'ye kadar değişebilen boyutlardadırlar. Safra taşları kolesterol veya pigment taşları olmak üzere iki gruba ayrılır. Kolesterol taşları gelişmiş ülkelerde çok yaygınken pigment taşları gelişmekte olan ülkelerde daha sıktır. Kolesterol safra taşı hastalığında, diyetteki kolesterol ve yağ düzeylerindeki artış ve lif eksikliği önemli faktörlerdendir. Pigment taşları ise, safra kanalındaki bakteriyel ya da parazitik enfeksiyonların sonucu oluşmaktadırlar.

Safra taşları toplumda oldukça yaygındır ve 18-65 yaş arası erkeklerin %7'si kadınların ise %15'inde görülebilir.

Safra Taşı Gelişiminde Risk Faktörleri Nelerdir?

• İleri yaş
• Kadın olmak
• Obezite
• Östrojen kullanımı
• Gebelik
• Genetik yatkınlık
• Siroz
• Bazı hematolojik hastalıklar

Safra Kesesi Taşları Ne Gibi Şikayetlere Yol Açar?

Safra kesesi taşları, bireylerin çoğunda asemptomatiktir(herhangi bir belirti vermez). Sadece %10'luk bir kısımda klinik belirtiler gözlenir.

Büyük taşlar, kese çıkışını tıkayabilir, bu durumda yemeyi takiben karnın üst veya sağ tarafında omuza ve sırta yayılan tarzda bir ağrı hissedilir. Eşlik eden bulantı kusma şikayetleri olabilir. Safra kesesi çıkışı açılınca ağrı azalır ve kaybolur. Kronik kolesistit tablosu gelişen hastada semptoma yönelik tedavi planlanmalıdır. Taşın safra kesesi çıkışını tam olarka tıkaması durumuna ise akut kolesistit denir, bağırsaktan gelen bakterilerin de etkisiyle iltihabi bir reaksiyon başlar. Ağrı hafiflemez, bulantı ve kusma eşlik eder. Acilen tedavi edilmezse safra kesesi yırtılarak karın boşluğuna içeriğini döküp peritonite neden olur.

Safra taşlarının küçük olanları ise, safra hareketi ile beraber ana safra kanalına sürüklenir ve safranın onikiparmak barsağına geçişini engellerler. Sarılık, kaşıntı ve ateşle seyreden bir iltihabi reaksiyon başlar. (tıkanma sarılığı) Bu iltihap pankreası da etkilerse, pankreatit denilen ağır tablo ortaya çıkar.

Safra Kesesi Hastalıklarında Tanı Nasıl Konulur?

Abdominal radyografi hastaların %20'sinde safra taşlarını gösterecektir. Ultrasonografi ise safra taşlarının teşhisi için en kolay ve en doğru sonuç veren yöntemdir. Oral kolesistografi ise safra kesesinin fonksiyonle olup olmadığını gösterir. Bazen MRI ve BT de tanı için kullanılabilir.

Safra Kesesi Hastalıklarında Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Semptomatik hale gelmiş safra taşı içeren safra kesesi ameliyatla çıkartılır. Safra kesesinin çıkarılması laparoskopi denilen bir ameliyatla gerçekleştirilir. Günümüzde daha gelişmiş yeni yöntemler de kullanılmaktadır. Bazen safra kesesi taşlarını çözme, parçalama amacı taşıyan başka yöntemlerde kullanılır. Safra taşlarının medikal olarak çözülmesi, ursodeoksikolik asitin oral yolla verilmesiyle uygulanır.

Laparoskopi Nedir?

Genel anestezi altında karna açılan 4 minik delikten gerçekleştirilen laparoskopik cerrahide, büyük bir kesi yapılmamasının amacı hastanın daha az ağrı duymasıdır. Hasta genellikle bir gece hastanede kaldıktan sonra taburcu olup evine dönebilmektedir. Bir hafta kadar sonra ise hasta günlük işlerini yapabilecek düzeye gelmektedir.

Safra kanalına düşen taşlarda ise safra kesesinin çıkarılmasının yanı sıra safra yolunun da taşlardan temizlenmesi gerekecektir.

Safra kesesi çıkarılan kişinin sonraki hayatında herhangi bir düzenleme yapmasına gerek yoktur. Vücut yeni duruma kısa süre içinde uyum gösterecektir.

Göbekten Tek Delikten Safra Kesesi Ameliyatı Nedir?

Göbek deliği içinden iki cmlik bir kesi yapılır, buradan karna girilir ve tüm işlemler bu delik içinden yapılır. Teknik açıdan zor, çok tecrübe isteyen ve geliştirilmesi gereken bir yöntemdir. Standart ameliyattan tek üstünlüğü karında 4 adet iz bırakmamasıdır.

Safra Kesesi Polipleri Nelerdir, Ne Tür Şikayetlere Yol Açarlar?

Polipler, adenomatöz polip ve kolesterol polipleri olmak üzere iki çeşittir. Adenomatöz polip çok nadir görülmekle birlikte, çapı büyüdükçe kanserleşme riski artar. Kolesterol polipleri ise yağ topakları şeklinde oluşur, bazen karın ağrısına neden olabilir. Genelde iki türde asemptomatik seyrederler.

Safra Kesesi Polipleri Nasıl Tedavi Edilir?

Safra kesesinde bulunan polip semptomatikse(şikayete neden oluyorsa), pankreatit gibi bir duruma yol açmışsa, kanserleşme yönünden riskliyse(>10mm) laporoskopik cerrahi ile safra kesesi alınır. 5mm ve daha küçük polipler yıllık ultrasonografi takibine alınır.

Ameliyat Sonrası Nasıl Komplikasyonlar Gelişebilir?

Ameliyat sırasında çevre doku ve organlarda yaralanmalar meydana gelebilir, fakat bu ihtimal %1 kadar bile değildir. Safra kesesinin alınması herhangi bir soruna yok açmaz. Sonrasında özel bir perhiz gerektirmez. Bu nedenlerden dolayı rahat ve güvenli bir ameliyattır.