Karın Duvarı Fıtıkları

Fıtık Nedir, Nasıl Oluşur?

Herni(fıtık), herhangi bir organ, doku veya organ parçasının komşuluğundaki potansiyel bir boşluğa protruzyonudur.Karın içi doku ve organlarının; duvardaki zayıf bir noktadan, karın boşluğundaki anatomik yerleşim yerinin dışına çıkması olarak da ifade edilebilir.

Karın duvarındaki destek dokuların herhangi birindeki gevşeme sonucu fıtık meydana gelir ve bu gevşek bölge fıtığın boynunu oluşturur. Karın boşluğu dışına çıkan organ ve dokular ise fıtığın içeriğini meydana getirir. Bu içerik genelde periton(karın zarı)dan oluşan bir kesenin içerisinde yer alır. Ancak fıtık kesesi içinde karın organlarından birinin bulunması zorunlu değildir. Örneğin fıtıklı hastalar sırtüstü uzandıklarında, fıtık içeriği genelde karın boşluğuna kendiliğinden geri döndüğü halde, duvardaki anatomik bozukluk ve fıtık kesesi aynen kalır.

Fıtığın Oluşumuna Neden Olan Faktörler Nelerdir?

En önemli neden, karın içi basınç artışıdır. Bu durum, KOAH(kronik obstrüktif akciğer hastalığı) ve ona bağlı öksürük, mesane çıkım obstrüksiyonu, gebelik, karın içi tümörler, obezite, kronik kabızlığa bağlı ıkınma, ağırlık kaldırma gibi nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Ayrıca karın destek dokularının sağlam ve sıkı olmasını sağlayan hidroksiprolin ve kollagen maddelerinin sentezinde azalma olması da fıtık oluşumunu kolaylaştırıcı faktörler arasındadır. Bunun yanında cerrahi ve travmalara, doğumsal defektlere, yaşa bağlı dokunun gevşeklik kazanmasına bağlı olarak da fıtık gelişebilir.

Fıtık Vücutta Nerelerde Olabilir?

Karın duvarında kas ve bağ dokunun zayıfladığı ya da anatomik olarak bulunan deliklerin(herni) veya boşlukların herhangi bir nedene bağlı olarak genişlediği her yerde olabilir. Ancak sıklıkla göbekler ve kasık bölgesinde gözlenir.

Kasık Fıtığı Nedir?

Kasık bölgesinde sağ ve solda, embriyolojik süreçte oluşmuş olan ve fizyolojik olarak hayat boyu kalan iki adet açıklık vardır.Erkekte bu açıklıklardan, testis damarları ve sperm kanalı; kadında ise bu açıklıklardan uterusun yerinde sabit olarak kalmasını sağlayan ligamentum rotundum geçer. Bu açıklıkların etrafındaki kas ve destek dokunun genişlemesi, gevşemesi veya zarar görmesi sonucunda inguinal herni(kasık fıtığı) gelişir; karın organları bu boşluktan dışarı çıkar.
 

Göbek Fıtığı Nedir?

Anne rahmindeki bebeğin beslendiği kan damarları göbek bölgesindeki bir açıklıktan bebeğin vücuduna girer. Bu bölge, doğumdan sonra, çevre kaslar tarafından spontan olarak kapatılır. Ancak yıllar sonra gebelik, abdominal kitleler, obesite gibi karın içi basınç artışında neden olan durumlar bölgedeki kas ve destek dokunun gevşemesine ve fıtığın yeniden kazanılmasına yol açabilmektedir.

Ameliyat Kesesi Fıtığı Nedir?

Geçirilmiş bir cerrahi operasyon sonrası, cerrahi kesi yerlerinde iyileşmenin tam gerçekleşmemesi, doku direncinin düşmesi, boşluk oluşması gibi nedenlere bağlı olarak o bölgede fıtık gelişebilir.

Fıtık Belirtileri Nelerdir, Ne Tür Şikayetlere Yol Açar?

En belirgin şikayet ağrıdır. Fıtıklaşan organlar, onları tutmaya çalışan kaslar arasında sıkışır. Kaslar, zamanla tahrip olur, yırtılmalar başlar ve bu durumda hasta, özellikle fıtığın ilk gelişim evrelerinde çok şiddetli ağrı duyar, fıtık ilerledikçe, kaslar zaten yırtılacağı için ağrı şikayeti azalır. Diğer en belirgin şikayet ise özellikle ayakta iken oluşan şişliktir. Fıtık tedavi edilmezse daha çok organ/doku vücut dışına çıkar ve şişlik zamanla büyür.

Fıtık Tanısı Nasıl Konulur?

Kasık fıtığının tanısını, bir genel cerrah uzmanı koyabilir. Tanı için genellikle doktorun yapacağı fizik muayene yeterlidir. Fıtığın özelliklerini ve yerleşimini belirlemek ya da muayenede bulunamayan küçük bir fıtığı tespit etmek için bazen ultrason da istenebilir.

Fıtık Kimlerde Daha Sık Görülür?

Kasık fıtığı erkeklerde de kadınlarda da en sık görülen herni tipi olmakla birlikte, erkeklerde kadınlara nazaran 7 kat kadar daha sık görülür. Yaşla birlikte herni görülme sıklığı %50lere kadar yükselir. Obezite, kronik öksürük, gebelik, karın içi kitle varlığı herni oluşum riskini artırır, ayrıca ağırlık kaldıran kimselerde ve ağır/zorlayıcı egzersiz yapanlarda da görülür.

Fıtık Kendiliğinden Geçer mi?

Fıtık oluştuktan sonra, o açıklığın ilaçlarla ya da başka yöntemlerle kapanması mümkün değildir. Fıtığın tedavisi yalnızca cerrahi olarak bölgenin tamiri ile gerçekleştirilebilir.

Fıtığın Tedavisi Nasıldır?

Fıtık tedavisi temelde üç amaç içerir. Bunlar:

• Herni içeriğinin peritonal kaviteye(karın boşluğuna) döndürülmesi
• Herni kesesinin tabanının bağlanarak yeniden herni oluşumunun önlenmesi
• Abdominal duvar defektinin nüksü önleyecek biçimde onarılması

Çocuklarda görülen fıtıklarda ise genellikle taban onarımı yapılmaz, herni kesesinin bağlanması yeterli olur.

Ameliyat sırasında lokal, spinal veya epidural anestezi uygulanabilir. Fıtığın tamiri, dikiş yöntemi veya yama yöntemi ile yapılır.

Basit dikiş yöntemi, fıtık kesesinin bulup içeri itilmesi ve yırtılan kas ve dokuların birbirine sıkı sıkıya dikilmesi ile gerçekleştirilir. Ameliyat sonrası ağrı şikayeti fazladır. Hasar görmüş dokular arasında yapılan dikiş zaman zaman açıldığı için fıtığın nüksü oldukça sık olmaktadır.

Yama yöntemi, açık veya kapalı laparoskopik girişimle gerçekleştirilir. Fıtık bölgesine kesi ile ya da açılan delikler yardımıyla ulaşılarak sentetik yama bölgeye dikilir. Hastalar genelde bir gece hastanede kaldıktan sonra taburcu edilir, bir haftalık istirahatın ardından işe dönebilirler. Kapalı laparoskopide kesi yapılmadığından iyileşme daha hızlı gerçekleşir.

Fıtık Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Fıtık, gelişiminin ilerleyen aşamalarında genellikle ağrı şikayeti geçer. Ancak fıtık yine de tedavi edilmelidir. Aksi takdirde fıtık boğulması ve dev fıtık dediğimiz durumlardan biri gerçekleşebilir. Fıtık boğulması, kaslar arasından vücut dışına çıkan organların bazen geri dönemeyip kasların arasında sıkışıp kalması durumudur. Buna bağlı olarak kusma, karında şişlik ve bağırsakta çürüme meydana gelebilir. Fıtık boğulması en korkulan komplikasyonlardan biridir ve fıtık hastalarının %5'inde gözlenir.Dev fıtık ise, tedavi edilmeyen fıtığın çok büyümesi durumunu ifade eder ve fıtık büyüdükçe tedavide başarı şansı iyice zorlaşır, kaslardaki ve organlardaki hasar geri döndürülemez bir hal alır.

Cerrahi Tedaviye Rağmen Fıtık Tekrarlar mı?

Yama yöntemi ile gerçekleştirilen ameliyatlarda nüks daha nadiren görülür. Tüm fıtık ameliyatları sonrası nüks oranı %1 ila %5 arasında değişir. Fıtık ameliyatı sonrası, fıtık için risk oluşturan karın içi basınç artışı, kabızlık, ağır egzersiz, obezite gibi etkenlere dikkat edilmesi gerekir.

Fıtık Tedavisinden Sonraki Süreç Nasıldır?

Ameliyat sonrası, ameliyat bölgesinde kanama ve iltihap oluşumu; çok nadiren de sinir sıkışması görülebilir. Hangi tür olursa olsun her ameliyatta komplikasyon gelişme riski olmalıdır. Hekiminiz bu riski en aza indirmek için gerekli önlemleri alacaktır.

Ameliyat sonrası hafif egzersizler yapabilirsiniz, kabızlığınız varsa önlemek için lifli gıdalar tüketebilir, obeziteye karşı diyet ve spor için destek alabilirsiniz. Tüm bunlar hem fıtığın nüksünü önleyecek hem de başka hastalıkların ortaya çıkma riskini en aza indirecektir.