Apandisit
Apandisit Nedir, Nasıl Oluşur?
İstanbul Apandisit, karnın sağ alt kısmında bulunan, kör barsağın ucunda parmak şeklinde uzanan bir uzunluğu 6 ila 9 cm arasında değişen bir organdır. Görevi tam olarak bilinmeyen appendixin immun sistemle ilgili bazı maddeler ürettiği bilinmekte olup, şüpheli durumlarda alınabilmekte ve vücutta belirgin bir değişikliğe sebep olmamaktadır.
Apandisit, appendixin iltihaplanması durumunu ifade eder.
İçindekiler
- Apandisit Nedir, Nasıl Oluşur?
- Apandisit Tipleri Nelerdir?
- Apandisitin Belirtileri Nelerdir?
- Apandisit Neden Oluşur, Kimlerde Daha Sık Görülür?
- Apandisitin Tanısı Nasıl Konulur?
- Apandisit Şüphesinde Ne Yapılmalı, Doktora Başvurmakta Gecikilirse Ne Olur?
- Apandisit Başka Hangi Hastalıklarla Karışabilir?
- Apandisit Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Apandisit Tedavisi Sonrası Süreç Nasıl Gelişir?
Apandisit Tipleri Nelerdir?
İstanbul Apandisit iltihabın niteliğine göre, mukuslu, irinli ve kangrenli olabilir. Mukuslu apandisit en hafif seyreden apandisit tipi olup, zamanında müdahele edilmezse irinli apandisite dönüşebilir. İrinli apandisit karın boşluğunda birçok iltihabi odak oluşturarak tüm karnı kaplar ve periton iltihabı gelişir. Daha ileri evrede apandisit damarlarının trombozu(pıhtıyla tıkanması) sonucu kangrenli apandisit gelişir.
Apandisitin Belirtileri Nelerdir?
Apandisitin en önemli klinik belirtisi karın ağrısıdır. Ağrı alt epigastrium ve göbek çevresinde başlar yavaş yavaş yayılarak artar, zaman zaman azalır ancak künt bir ağrıdır, hiç bir zaman geçmez, 1 ila 12 saat arasında sürebilir. Ardından ağrı karnın sağ alt kısmına yerleşebilir, ağrının yeri appendixin yerleşimine göre kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Genellikle hastalar ağrı şikayeti ile doktora başvururlar ancak iyi sorgulanırsa hastaların tamamına yakınında, ağrıdan çok daha önce ortaya çıkan iştahsızlık, bulantı ve kusma şikayetleri açığa çıkacaktır.
Apandisit Neden Oluşur, Kimlerde Daha Sık Görülür?
En sık nedenler arasında lumen obstrüksiyonu vardır. Tüm yaşlarda görülebilen bu durum daha sık olarak 20-30 yaş aralığında gözlenir. Çocuklarda ise en sık 6-10 yaş arasında ortaya çıkar.
Apandisitin Tanısı Nasıl Konulur?
Hekimin yapacağı karın muayenesinde karında hassasiyet, rebaund, defans ve bazı diğer belirtiler görülecektir. Laboratuar bulgularında orta derecede lökositoz vardır. Apandisitte radyolojik tetkikler tanıda yarar sağlamaz ancak kan tahlilindeki bazı değerler(CRP ve WBC yüksekliği) ve ultrason(diğer bazı hastalıkları ekarte etmesi açısından) tanıya yardımcı olabilmektedir.
Apandisit Şüphesinde Ne Yapılmalı, Doktora Başvurmakta Gecikilirse Ne Olur?
Eğer apandisit olduğunuzu düşünüyorsunuz, kesnilikle herhangi bir ağrı kesici ilaç almadan, yemek yemeden ve en kısa zamanda acilen bir hastaneye gidip genel cerrahi uzmanına başvurmanız gerekmektedir. Ağrı kesici kullanmanız ağrınızı geçirip, sizde geçici bir rahatlık oluşturabilir, bu durum yalancı bir iyilik halinde neden olur ve ameliyatınız gecikir. Kök kısmında tıkanma gelişen ve bakteriyel enfeksiyonun iyice yoğunlaştığı apandisit, belli bir noktada meydana gelen çürüme sonucu delinir, buna apandisit patlaması(perfore apandisit) denilir.Apandisitin içindeki enfeksiyonlu içerik tüm karna yayılır(periapandiküler abse) ve hasta bir an önce ameliyata alınmazsa, durum önce karın içi iltihabına sonrasında ölüme kadar ilerleyebilir. Apandisit sonucu ölüm oranı genç erişkinlerde %0.1 iken yaşlılarda bu oran %50'lere kadar çıkabilmektedir.
Bu nedenle karın sağ alt kadranında 24 saat içinde gelişen ve zaman zaman azalmasına rağmen geçmeyen künt bir ağrınız varsa, aksi ispat edilene kadar apandisit şüphesi doğru kabul edilir ve kişi ameliyata alınır.
Apandisit Başka Hangi Hastalıklarla Karışabilir?
Bağırsağın iltihabi hastalıkları, idrar yollarında ve böbrekte taş gibi bazı hastalıklar semptomatik açıdan apandisit ile karışabilir. Bu durumda bu ihtimalleri eleyerek apandisit şüphesinin biraz da olsa kesinleştirilmesi sağlanır. (idrar tahlilinin incelenerek idrar yolları rahatsızlıklarından bazılarının elenmesi gibi)
Apandisit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Apandisit tedavisi cerrahi olup apendektomi denilen bir ameliyat ile gerçekleştirilir. Hasta mümkünse ameliyattan önceki 5-6 saatlik süreç içerisinde bir şey yememiş olmalıdır.
Apandisit ameliyatı açık veya kapalı olarak gerçekleştirilebilir.
Açık apandisit ameliyatı, spinal anestezi altında yapılır. Genelde karın sağ alt kadranda olmak üzere 2-3 cm'lik bir kesi yapılır, apandisit damarı ve kök kızmı bağlanmak suretiyle çıkartılır. Bazen ameliyat sırasında apandisit sağlıklı bulunabilir. Bu durum apandisitin acil operasyon gerektiren bir durum olmasından ve bu nedenle tanıya yeterince zaman ayırılamamasından kaynaklanır. Bu durumda hastanın kesisi, apandisiti alınmadan kapatılır.
Kapalı apandisit ameliyatı da aynı açık apandisit ameliyatı gibi gerçekleştirilir tek farkı kesi yapmak yerine iki adet küçük delikten işlemin gerçekleştirilmesidir. Deliklerden birinden çok küçük bir kamera içeri gönderilir ve işlem ekrandan takip edilerek gerçekleştirilir.
Kapalı apandisit ameliyatının, tanıda güçlük çekilen hastalarda daha avantajlı olması dışında açık ameliyata göre üstünlüğü yoktur, dezavantajı ise daha pahalı bir yöntem olmasıdır.
Apandisit Tedavisi Sonrası Süreç Nasıl Gelişir?
Apandisit ameliyatı olan kişinin genellikle 1 gece kadar hastanede kalması istenir. Hasta ameliyattan kısa bir süre sonra ayağa kalkabilir, yemeğini yiyebilir. Ertesi gün ağrı kesici ve antibiyotik ile taburcu edilir. Yaraların 2-3 gün kadar kapalı kalması gerekir, sonrasında pansuman sökülebilir, dikişlerinizin alınması gerekiyorsa doktorunuz size bunun için de randevu verecektir. Ameliyattan sonra uzun süreçte uygulanması gereken herhangi bir tedavi yoktur. Ağır egzersizden kaçınılması hastanın yararına olacaktır.
Ameliyat sonrası nadiren de olsa komplikasyon gelişebilir. Özellikle apandisit patladıktan sonra ameliyata giren kişilerde iltihaplı sıvı karna yayılmış olduğundan apse gelişme riski vardır. Apse gelişen kişi tekrar hastaneye yatırılarak damardan antibiyotik tedavisi uygulanır.
Apandisit Ağrısı Olduğunu Nasıl Anlarız?
Yaygın şekilde görülen apandisit semptomları şöyle sıralanabilir;
- Karnın sağ alt bölümünde hassasiyet
- Karnın sağ kısmına dokunulduğunda bıçak saplanması
- Kişiyi iki büklüm hale getiren keskin ağrı
- Mide bulantısı ve kusma
- İştahsızlık ve ağız kuruluğu
Apandisit Ne Tetikler?
Apandist tıkanıklığını ve patlamasını tetikleyen durumlar arasında, meyve çekirdeklerini yutmak, zararlı parazit ve dışkı atıklarının vücuttan atılamaması, sindirim sorunları, karın bölgesine şiddetli darbe alma sayılabilir.
Apandisit Patlaması Nasıl Belli Olur?
Apandisit patlaması ağrısıları belirsiz bir mide ağrısı olarak başlayabilir. Sırtta belde, kasıkta ve bacakta ağrı görülebilir. Dayanılması zor bir sancı ile kendisini gösterebilir.
Apandisit Patlarsa İnsan Ölür mü?
Apandisit patlarsa bu organın çevresinde bulunan zehir vücuttaki diğer organlara zarar verebilir. Genellikle yaşlılarda ve çocuklarda apandisit patlaması yüzde 50 oranla ölümle sonuçlanmaktadır. Yani apandisit patlaması oldukça ciddi bir sorundur.
Apandisit Ultrasonda Belli Olur mu?
Hasta öyküsü, yaşanan belirtiler, doktorun yaptığı muayene sonrasında, kan tetkikleri ve ultrason ile gerekirse bilgisayarlı tomografi çekilerek apandisit ile ilgili teşhis konulmaktadır. Ancak hamilelerde MR ya da tomografi yöntemleri kullanılamaz bu yüzden hamilelere ultrasonla tetkik yapmak yeterli olacaktır.
Apandisit Ameliyatı Zor mudur?
İlk 24 saat içinde hastaneye başvuran ve ameliyat edilen hastalar genellikle 30 dakikadan kısa süren bir ameliyat geçirir ve bir gün hastanede kaldıktan sonra birkaç gün evde dinlenerek olağan günlük hayatlarına dönebilirler. Ancak bir sebepten ameliyat edilmesi geciken kişilerde ameliyat zorlaşır ve tehlikeli hale gelebilir.